GERİ DÖNÜŞÜMÜN AMACI

Öğrencilere çevre koruma bilinci kazandırmak, teknolojik atıkların geri dönüşümünü sağlamak amacıyla ATML proje grubu öğrencileri tarafından e-atık geri dönüşüm projesini hazırladık. Çünkü,çevreye bilinçsiz bir şekilde saçılan elektronik atıkların hava, su ve toprağı kirlettiği açıktır. Elektronik atıkların içerisinde bulunan tehlikeli maddeler insan sağlığını da riske atmaktadır Amacımız öğrencilerde geri dönüşüm bilinci oluşturarak,elektronik atıkları toplayarak bunları geri kazandırmayı, ekonomiye katkı sağlamayı,çevremize yardımcı olmayı hedefledik.

E-Atıklara Şimdi Ne Yapılıyor?

E-Atıklara Şimdi Ne Yapılıyor? 

E-atıkların çığ gibi büyüyen hacmi nedeniyle dolgu yapma (yeraltı suyunu kirletebilir) fakir ülkelere ihraç etme (oradaki insanları zehirler), yakılma (zehirli gaz ve kül çıkarır), tekrar kullanım (sağlam ve kullanılabilir olanların) ve geri dönüşüm (hidro/piro metalurjik proseslerle) en yaygın kullanılan metotlardır . ABD’de sadece e-atıkların %10’u geri dönüş türülmektedir. Bilgisayarların %11 -15’i tekrar kullanılmakta/geri kazanılmaktadır. Gelişmiş ülkelerin büyük bir kısmı tehlikeli e-atıklarını fakir Asya ve Afrika ülkelerine ihraç etmeyi veya bağışlamayı tercih etmektedir. E-atık ihracatı hem karlı hem de en ucuz, tehlikeli atıktan kurtulma yöntemidir. Az gelişmiş/gelişmekte olan fakir ülkelerde özellikle kadınlar, mahkûmlar ve çocuklar çok ucuz işgücü ile bu atıkların manüel olarak geri dönüşümünü sağlarken çok ciddi sağlık tehditleri altındadır. Gelişmiş bir ülke tarafından e-atıkların ihracatı onun ülke içinde geri dönüştürülmesinden 10 kat daha ucuz olmaktadır. E-atıklar Çin, Hindistan, G. Afrika ve Nijerya gibi ülkelerde açıkta yakma ve asit banyolarında metalleri kazanılıp geri kalan tüm zehirli atıklar denetimsiz doğaya atılmaktadır. Buda toprağın, suyun ve havanın aşırı kirletilmesine neden olmaktadır . Uluslar arası Basel antlaşması 1989’da oluşturuldu ve 1994’te tüm zehirli atıkların zengin ülkelerden fakir ülkelere ne sebeple olursa olsun ithalini/sevkini yasaklamıştır. Tehlikeli atıklar azaltılmalı ve milli sınırlar içinde çözülmelidir. Dünyada 149 ülke Basel atık antlaşmasını kabul etmiş fakat ABD kabul etmemiştir. ABD’de e-atık problemini Asya/Afrika’nın arka bahçesine süpürmeyi tercih etmektedir . Türkiye Basel Antlaşmasını 1994’te imzalamıştır. 1996 Londra, 1998 Roterdam ve 2001 Stokholm Antlaşmalarını imzalamamıştır. Bu yüzden ülkemizin tehlikeli atıklar açısından notu ortadır.

TÜRKİYE'DE ELEKTRONİK SEKTÖRÜNÜN ÜRETİMİ

TÜRKİYE'DE ELEKTRONİK SEKTÖRÜNÜN ÜRETİMİ

Türkiye'de bugün, elektronik sektöründe sanayi odalarına kayıtlı olan yaklaşık 500 imalatçı şirket bulunmaktadır. Bu şirketlerde istihdam edilen kişi sayısı ise yaklaşık 45.000’dir.Türk Elektronik Sanayicileri Derneği'nin (TESİD) verilerine göre; 2008'de Türkiye'nin elektronik sanayi toplam üretim değeri 9,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bunun içinde, tüketici elektroniği alt sektörü yüzde 45 ile ilk sırada Y2r almaktadır.  2008 yılı üretim değerleri ise sırasıyla şöyle sıralanmaktadır: Diğer profesyonel ve endüstriyel cihazlar 1,6 milyar dolar, telekomünikasyon cihazları 1,5 milyar dolar, bilgisayar cihazları 963 milyon dolar, askeri elektronik cihazlar 667 milyon dolar ve bileşenler alt sektörlerinin 494 milyon dolar.Öte yandan, elektronik sektörü düşük yerli hammadde kullanım oranına sahip olduğu için, bileşenler alt sektörünün üretimdeki payı son derece düşüktür. Sektöre hammadde temin eden bileşenler alt sektörü, ithalatı yüksek orana sahip alt sektörlerden biri durumundadır.Türkiye elektronik sanayi özellikle 2 alt sektörde yoğunlaşmaktadır. Bunlar tüketici elektroniği ve telekomünikasyon ekipmanlarıdır. Tüketici elektroniği alt sektöründe en önemli ürün grubu renkli televizyonlardır. TV üretiminde 326 şirket faaliyet göstermektedir. Bu alanda çalışan sayısı ise 9.264’tür. Renkli televizyon üretimi 2008'de bir önceki yıla göre yüzde 27 azalarak, 2008'de 9 milyon 303 bin 486 adede düşmüştür. Üretimdeki düşüş, tüplü televizyonların ticaret ömrünü doldurmasından kaynaklanmıştır. Türk üreticiler, üretiminde uzmanlaşmış oldukları tüplü TV üretiminden, LCD ve plazma televizyonlar üretimine geçiş yaşamaktadır. Ancak LCD ve plazma televizyonlar konusunda uzak doğu menşeli şirketlerin ağırlığı vardır. Bu tip televizyonların panelleri yalnızca Güney Kore, Japonya ve Tayvan'da yapıldığı için, LCD ve plazma televizyon üretiminde Türk üreticiler Uzakdoğu'ya bağımlı durumdadır.Elektronik sanayinin diğer önemli alt sektörü olan telekomünikasyon ekipmanlarında ise Türkiye'nin hedeflerinden birinin zengin bir iletişim altyapısı kurmak olması pazar açan bir etkendir. Bunun yanında telekomünikasyon alt sektörünün başarıya ulaşmasında Ar-Ge çalışmaları da önemli bir rol oynamıştır.Telekomünikasyon kabloları, telekomünikasyon ekipmanı alt sektörü üretiminde en yüksek paya sahip ürün grubu durumundadır. Sektörde her çeşit elektrik ve telekomünikasyon kablosu üretilmektedir. Çok uluslu kablo şirketleri de dahil olmak üzere 374'den fazla kablo imalatçısıyla Türkiye, kablo üretimi konusunda büyük bir potansiyele sahip bir ülke konumundadır. Telekomünikasyon kabloları imalatçılarının çoğu İstanbul ve Kayseri'de bulunmaktadır.Diğer önemli alt sektör olan profesyonel ve endüstriyel cihazlar alt sektörü (kesintisiz güç kaynakları, invertörler, redresörler, otomasyon sistemleri, sinyalizasyon ve alarm sistemleri, endüksiyon ocakları, test, kontrol ve ölçü cihazları, tıbbi elektronik cihazlar, güvenlik sistemleri) üretimi ise KOBİ'ler tarafından etkin bir şekilde yapılmaktadır.

GERİ DÖNÜŞÜM SÜREÇLERİ

GERİ DÖNÜŞÜM SÜREÇLERİ

Kaynakta Ayırarak Toplama;

Değerlendirilebilir nitelikli atıkların oluştukları kaynakta çöple karışmadan ve kirlenmesine izin verilmeden ayırarak toplanması. Bu şekilde bu tür atıkların diğer çöplerle karışmadan ayrı toplanması geri dönüşüm basamaklarında zamandan tasarruf sağladığı gibi kirlenmesinin önlenmesi ile ayrıca yıkanmasına gerek kalmayacaktır. Buda yeniden yıkanmasına engel olacağından sudan da tasarruf sağlanmış olacaktır.Kaynağında ayırma; Hazır mamül özelliğindeki belirgin özellikteki e-atıklar öncelikle hacim, ürün çeşidi, tabi tutulacağı fiziksel ve/veya kimyasal işlemlere göre sınıflandırılarak ayrılırlar, kontamine mamüller ise ayrı bir alanda yine aynı şekilde sınıflandırılarak ayrılmak üzere toplanırlar. Bu işlemler manuel ve/veya mekanik yöntemlerle gerçekleştirilebilinir.

Değerlendirilebilir Atıkları Ayrı Toplama; 
Bu işlem değerlendirilebilir atıkların (elektrikli-elektronik atıklar en güzel örneğidir) çöple karışmadan temiz bir şekilde ayrı toplanmasını sağlar. Ayrılan hazır mamüller ve kontamine malzemelerden hazır mamül haline dönüştürülüp sınıflandırılan atıklar aynı sınıflar içerisinde toplanılırlar.

Sınıflama;
Bu işlem kaynağında ayrı toplanan malzemelerin akümülatörler, araç lastikleri, beton, röntgen filmleri, yiyecek ve içecek ambalajlarında kullanılan metal, plastik ve cam atıklar, kağıt, karton, piller, kauçuk, kemik, tekstil parçaları, motor yağları ve atık yağlar bazında sınıflara ayrılmasını sağlar. Bu sınıflama değerlendirilecek çöplerin ayrı ayrı olarak geri dönüşüm tesislerine ulaştırılması sağlanacaktır. Kaynağında sınıflama yapılmadan toplanan çöpler ana çöp alanlarına taşınarak bu bölgelerde ayrıştırılarak yeniden değerlendirilme işletmelerine taşınacaktır. Kaynağında sınıflara ayrılması zaman, nakliye ve işçilikten tasarruf yapılmasını sağlayacaktır.Sınıflandırılmış mamüller için çevre etki değeri, ekonomik değeri, yüklenme sırası gibi özelliklerine bakılarak yeniden kalite sınıflandırması yapılır. Sınıflandırma ürünün ekonomik değerini arttıran en önemli faktördür. 

Değerlendirme; 
Fiziksel ve/veya kimyasal yöntemlerle temiz ayrılmış kullanılmış malzemelerin ekonomiye katılması işlemidir.Kalifikasyonu yapıldıktan sonra tasniflenen malzemeler Tasnif/Depolama sahasına çekilir, yurt içinde geri dönüşümü mümkün olan malzemelerin sınıflarına göre lisanslı firmalarla irtibata geçilerek geri dönüşüm işlemi tamamlanır, geri dönüşümü Türkiye'de mümkün olmayan malzemelerin yurtdışındaki lisanslı geri-dönüşüm firmaları ile irtibatının sağlanarak, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın izni ile geri dönüşüm amacı ile teslim edilir.

Geri Dönüşüm Ürününün Ekonomiye Kazandırılması; 
Geri dönüştürülen ürünün yeniden kullanıma sunulmasıdır.

GERİ DÖNÜŞÜM NEDİR?

GERİ DÖNÜŞÜM NEDİR?

Cam, metal, plastik ve kâğıt-karton gibi değerlendirilebilir atıklar çeşitli fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilerek yeni bir hammaddeye veya ürüne dönüştürülebilir. Bu atıkların bir takım işlemlerden geçirildikten sonra ikinci bir hammadde olarak üretim sürecine sokulmasına geri dönüşüm denir.Değerlendirilebilir atıkların kaynağında ayrı toplanması, sınıflandırılması, fiziksel ve kimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye dönüştürülmesi geri kazanım olarak adlandırılır. Geri kazanım, tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da içerdiğinden daha geniş kapsamlıdır. 

E-ATIK YÖNETİMİ

E-ATIK YÖNETİMİ

E-atıklar metal, plastik, cam vb. ürünleri içerdiği gibi, doğru yönetilmediklerinde, genel olarak basılı devre kartları, bataryalar, civalı switchler, CRT' ler (katot ışınlı tüpler) gibi e-atık sınıfındaki bazı materyallerde yer alan kurşun, baryum, kadmiyum, civa, krom, fosfor vb. bileşenleri ile çevre ve insan sağlığına ciddi etki oluşturabilecek tehlikeli ya da toksik maddeler ve alev geciktiricilerin toprak, hava ve suya salınımları söz konusu olacaktır. Bu türdeki atıkların yönetimindeki temel amaç, elektronik atıkların miktarındaki artışın tekrar kullanım, geri dönüşüm, geri kazanım ya da bertaraf yöntemleri ile azaltılarak, zararlı etkilerinin minimize edilmesidir.

BUNLARI BİLİYORMUSUNUZ?

BUNLARI BİLİYORMUSUNUZ?

Biliyor musunuz? Türkiye'de eski cep telefonlarının yaklaşık %50'si atıl bir şekilde evlerde bekletilmekte veya oyuncak olarak çocuklara verilmekte, %15'i ikinci el olarak satılmakta, %25'i ihtiyacı olanlara iletilmekte, %5-6'sı kayıp-çalıntı olarak kayıtlara geçmekte ve sadece %2-3'ü geri dönüştürülmektedir.

Günümüz şartlarında ilerleyen teknoloji sayesinde elektrikli ve elektronik cihazların üretimi ve tüketimi hız kazanmış olup kullanıcılar tarafından değiştirilme sıklığı artmıştır. Örneğin ülkemizde kayıtlı cep telefonu sayısı 90 milyondur ve her yıl ortalama 10-11 milyon yeni cep telefonu satılmaktadır. Elektronik cihazlardaki bu hızlı tüketim ciddi miktarda e-atık oluşumuna sebep olmaktadır. Türkiye'de kullanılmış cep telefonlarının yaklaşık %50'si atıl bir şekilde evlerde bekletilmekte veya oyuncak olarak çocuklara verilmekte, %15'i ikinci el olarak satılmakta, %25'i ihtiyacı olanlara iletilmekte, %5-6'sı kayıp-çalıntı olarak kayıtlara geçmekte ve sadece %2-3'ü geri dönüştürülmektedir.

ÜLKELERDE E-ATIK

ÜLKELERDE E-ATIK

Ülkeler gelişmişlik seviyelerine ve ekonomik şartlarına göre e-atıkları yok etme veya geri dönüştürme konusunda farklı tutumlar sergilemektedir. E-atıkların dolgu yapımında kullanımı, fakir ülkelere ihraç edilerek yeniden kullanımının sağlanması, yakılması, sağlam olanların tekrar kullanımı en yaygın geri dönüşüm metotlarıdır. Fakat bu metotların da yer altı suları ve hava kirliliği başta olmak üzere, gelişmekte olan ülkelerde yeniden kullanıma katılması ile oradaki insanların bu ürünlerden zarar görmesine kadar uzanan çeşitli tehlikeleri söz konusudur. Bu sebeple, geri dönüşüm yolları seçilirken dikkat edilmesi gerekmektedir.

ABD’de e-atıkların sadece %10’u geri dönüştürülmekte. Gelişmiş ülkeler ne yazık ki az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeleri e-atık yok edilmesi ve geri dönüşümü sürecinde özellikle mahkum, kadın ve çocuk işçileri de kapsayan ucuz işgücünü kullanarak yok etme yollarına başvurmaktalar. E-atıklar, Hindistan, Çin, Nijerya ve Güney Afrika gibi ülkelerde açıkta yakma ve asit banyolarında ayrıştırma gibi yöntemler kullanılarak yok edilmekte ve doğaya ciddi anlamda zarar verilmektedir.

E-ATIKLAR GERİ DÖNÜŞÜM

                         E-ATIKLARIN GERİ DÖNÜŞÜMÜ

E-Atıkların Ekonomiye Geri Kazandırılmasıyla

E-Atıkların ekonomiye geri kazandırılmasıyla;

• DOĞAL KAYNAKLARIMIZ KORUNUR.
• ENERJİ TASARRUFU SAĞLANIR.
• ATIK MİKTARI AZALIR.
• GERİ DÖNÜŞÜMLE GELECEĞE YATIRIM YAPMIŞ OLURUZ.
• TÜRKİYE’DE YILLIK 500 BİN TON ELEKTRONİK ATIK MEYDANA GELMEKTE VE BUNUN SADECE %1’İ (5 BİN TON) GERİ DÖNÜŞTÜRÜLEBİLMEKTEDİR.
• 15 TON ELEKTRONİK ATIKTAN ORTALAMA 1 TON BAKIR ELDE EDİLİYOR.
• BİR BİLGİSAYARDA ORTALAMA 7KG CİVARINDA PVC’DE BULUNAN PLASTİK BULUNUR. PVC EN TEHLİKELİ PLASTİKTİR.BUZDOLABI GÖVDESİNDEN ÜTÜ, ALÜMİNYUM İÇECEK KUTULARINDAN UÇAK GÖVDESI, MONİTÖR PLASTİĞİNDEN BANK YAPILABİLİR.

E-ATIK NELERDİR?

NELER E-ATIK KAPSAMINA GİRMEKTEDİR?

Büyük Ev Aletleri

• Çamaşır makineleri

• Çamaşır kurutma makineleri

• Bulaşık makineleri

• Pişirme cihazları

• Mikrodalga fırınlar

• Gıda pişirici ve hazırlayıcı diğer büyük cihazlar

• Elektrikli ısıtıcılar

• Elektrikli radyatörler

• Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer büyük ev aletleri

Küçük Ev Aletleri

• Elektrikli süpürgeler

• Halı yıkama makineleri

• Ütüler

• Tost makineleri

• Kızartma makineleri

• Kahve makineleri

• Saç kurutucu

• Duvar ve kol saatleri

• Tartılar

• Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer küçük ev aletleri

Bilişim ve Telekomünikasyon Ekipmanları
• Kişisel bilgisayarlar (Merkezi işleme birimi, fare, ekran ve klavye dahil)
• Dizüstü bilgisayarlar (Merkezi işleme birimi, fare, ekran ve klavye dahi olmak üzere notebook, laptop vb.)

• Yazıcılar
• Elektrikli ve elektronik daktilolar
• Cep ve masa hesap makineleri
• Faks makineleri

Tüketici Ekipmanları
• Radyo ve Televizyon alıcıları
• Video kamera ve kaydedicileri
• Ses yükselteçleri
• Müzik enstrümanları
• Elektrikli tamir aletleri

Oyuncaklar, Eğlence ve Spor Ekipmanları
• Elektrikli tren ve yarış arabası takımları
• El tipi video oyun konsolları
• Video oyunları
• Elektrikli veya elektronik spor aletleri

E-ATIK ZARARLARI

E-ATIKLARIN ZARARLARI NELERDİR?
Elektrikli ve elektronik ekipmanların bazıları kurşun, berilyum, baryum ve civa gibi çevre ve insan sağlığını tehdit eden toksik maddeler içermektedir. Bilgisayar monitörleri ve televizyonlar yaklaşık 4 kg. kurşun içermektedir. İç yüzeydeki kaplamaları ise tehlikeli atık sınıfına giren fosfor içermektedir. Çevre ve insan sağlığını tehdit eden e-atıkların yönetimini sağlamak amacı ile Kadıköy Belediyesi ekipleri tarafından ücretsiz olarak alınan elektronik atıklar e-atık tesisine getirilerek çeşitli parçaları kontrol edilmekte; “tekrar kullanılabilir”, “geri dönüştürülebilir” ya da “imha edilmelidir” şeklinde sınıflara ayrılmaktadır.

E-ATIK NEDİR?

E-ATIK NEDİR?
Kullanıcısı için kullanım değeri kalmayan ya da kullanılmaz durumda olan hasar görmüş, bozuk, kırık, tamir edilemez olarak görülen elektrikli ve elektronik cihaz ve aletlerin tümüne e-atık denilmektedir.

E-ATIKLAR AÇIKLAMALAR

Elektronik Atıklar günümüzün en önemli sorunlarından biridir! Teknolojinin hızla ilerlemesi günlük hayatımızı kolaylaştıran elektrikli ve elektronik alet ve cihazların kullanımını arttırmış, ihtiyaca bağlı yeni özellikler yönündeki ürün taleplerinin artışı istenmeyen bir “elektronik atık” sorununu doğurmuştur.

Kadıköy Belediyesi, 2010 yılında tamamlanan Avrupa Birliği tarafından desteklenmiş “Elektrikli ve Elektronik Ekipman Atıklarının Yönetimi Projesi”ni hayata geçirmiştir. Kullanım ömrünü tamamlamış her türlü elektrikli ve elektronik atıklar Kadıköy Belediyesi E-atık Atölyesi’nde geri dönüşüme kazandırılmaktadır. Yeniden kullanım ilkesine öncelik verilerek atıl ve kullanılabilir durumda olan atık bilgisayarlar tamir edilmektedir.

22.05.2012 tarih ve 28300 sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü (AEEE) Yönetmeliği ile atık elektrikli ve elektronik eşyaların konut ve işyerlerinden sağlıklı bir toplama sistemi ile toplanıp taşınması ve “AEEE Atık Getirme Merkezi’’nin kurulması, yerel yönetimler için bir zorunluluk haline gelmiştir.
2012 yılında Atık Koordinasyon Merkezi’ne (AKM) gelen toplam 280 talep ve bildirim neticesinde 474 adet AEEE geri dönüşüme kazandırılmak üzere Merdivenköy’de bulunan AEEE Getirme Merkezi’ne yönlendirilmiştir. AKM ve AEEE Getirme Merkezi’mizin almış olduğu tüm talepler doğrultusunda toplam 54 ton AEEE atığı yasal prosedürler çerçevesinde ayrıştırılmış ve çevre sağlığı korunarak bertaraf edilmesi sağlanmıştır. AEEE ile ilgili çalışmalarımız Yeşil İş Konferansı ve İstanbul Maden ve Metaller İhracatçıları Birliği’nin gerçekleştirdiği panellerde vatandaşlarımız, konuyla ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılmıştır.

E-ATIKLAR

Sadece Avrupa Birliği’nde, kullanım ömrünü tamamlamış ve dolayısıyla her sene hurdaya ayrılması gereken bir kaç milyon ton atık elektrikli ve elektronik cihaz vardır. Elektronik cihazlar pek çok farklı malzeme içerdiğinden, geri dönüşümleri oldukça karmaşık ayırma ve ayrıştırma teknolojileri gerektirmektedir. Kıymetli metallerin, temel metallerin ve plastiklerin geri kazanımı, e-atık geri dönüşümünü karlı bir iş kolu haline getirmektedir. Çevresel korumadan gerçek anlamda faydalanmak için piller, kapasitörler ve kurşunlu camlar gibi kirletici malzemelerin entegre bir süreç içinde ayrılması gerekmektedir. Değerli ikincil hammaddeler, uygun şekilde bir araya getirilmiş ve ayarlanmış sensör tabanlı ayrıştırma sistemleri kullanılarak en yüksek kalitede geri kazanılabilir. Bu, karlı pazarlama yapmanın ve katma değer sağlamanın ön şartıdır. S+S’in felsefesi, her zaman için en son teknolojiyi ürün geliştirme tecrübemizle desteklemek ve müşterilerimizle ahenk içinde zorlukların üstesinden gelmektir.